Overijssel

In het debat afgelopen woensdag over de begroting voor 2007, hield SP-fractievoozitter Düzgün Yildirim een indrukwekkend pleidooi voor een beter Overijssel. Hier is zijn betoog nog eens na te lezen.

SP-statenleden Jean Rouwet en Düzgün Yildirim

Voorzitter,

Graag vraag ik uw aandacht voor het volgende:

De afgelopen periode hebben we vele tientallen brieven ontvangen waaruit ik u nu enkele fragmenten voor wil lezen:

Uit brief 1, van een werknemer uit Raalte:

Geachte Heer Yildirim,
Ik woon in Raalte, ben werkzaam in Olst en beschik niet over een eigen auto. Voor mijn woon- en werkverkeer ben ik aangewezen op het openbaar vervoer. In de praktijk ligt Raalte niet ver van Olst, maar als ik een bus neem vanaf Raalte naar mijn werk duurt dat zo’n anderhalf uur. Een lijndienst van Raalte naar Heeten bestaat helaas niet. Op deze manier ben ik gedwongen de auto te nemen, en velen met mij.

Uit brief 2, van een werknemer van Icare:

Geachte Heer Yildirim
Ik ben van mening dat met de privatisering van de zorg in 1e instantie de cliënten en in 2e instantie de thuishulpen van deze maatregel de dupe zijn. De onrust is bij beide partijen zeer groot, verneem ik van dichtbij. Diverse cliënten suggereren reeds nu de thuishulp particulier in dienst te nemen, omdat ze hun vertrouwde hulp niet willen kwijtraken. Dit werkt "zwartwerken" in de hand en dit is denk ik niet wat we willen. Hoe kunnen organisaties, die op dit gebied totaal geen ervaring hebben, zorg aanbieden, terwijl men niet weet wat van hen gevraagd wordt. Nog twee maanden en dan moet "het" staan! Je kunt niet zomaar "iemand" naar een cliënt sturen. Weet de overheid wat er van een thuishulp wordt gevraagd?

Uit brief 3, van een oud student:

Ik heb de studie ruimtelijke planologie afgerond. Eerst kon ik moeizaam een stageplek krijgen en nu maak ik alleen eventueel kans om in het westen van land aan werk te komen. Dat alleen vanwege mijn niet Nederlandse naam. Ik maak mij zorgen over deze toenemende verharding op de arbeidsmarkt, wat gaat u daar aan doen?

Uit brief 4, van een man uit Enschede met een uitkering:

Ik ben 61 jaar en woon in Enschede. In de afgelopen jaren ging mijn huursubsidie achteruit en ik moet nu veel meer huur betalen, ook mijn tandartskosten moet ik tot 25% zelf betalen. Ik heb geen krant, ik kan niet naar een concert of de schouwburg en heb zelfs geen vakantie. Ik krijg nu ook een torenhoge naheffingsrekening van Essent.
Meneer Yildirim, ik weet dat U aan dit alles niet veel kunt doen, maar al brengt U het maar onder de aandacht bij collega’s en politiek, dan ben ik al dik tevreden. Mijn dank voor het lezen. Ik hoop dat U er wat mee doet. Ik heb in ieder geval mijn hart een keer gelucht - voorrzitter, een bewoner uit Enschede is, op mijn uitnodiging op dit moment aanwezig in de zaal.

Voorzitter, tot zover de korte lezing uit brieven die we in de afgelopen tijd ontvangen hebben. Zij illustreren slechts een deel van de maatschappelijke problemen waarin we ons bevinden.

Voorzitter, we kennen Nederland als een land dat eindelijk na mei 1945 met de wederopbouw kon beginnen.

Met tomeloze inzet, met zelfopoffering, in een sterke lotsverbondenheid, en bovenal óptimistisch werd de hand aan de ploeg geslagen. Het moest allemaal beter worden dan dat het was. De generatie van onze ouders werkte hard om het land mooier achter te laten dan dat zij het van hún ouders hadden geërfd.

Onze samenleving zou beschaafd worden, en daarom gingen we goede huizen bouwen, voor iederéén. Hiernaast werd gecreëerd:
- voorzieningen voor mensen met een geestelijke handicap;
- de AOW;
- wetten die de arbeidsomstandigheden bewaakten; en
- uitkeringen voor mensen die werkeloos of arbeidsongeschikt werden.

Naast de zorg om en voor de individuele mens was er ook de zorg voor de opbouw van wat van ons allemáál is: de publieke sector. Er werd gezorgd voor:
- opbouwing en uitbouwing van het onderwijs;
- een gezondheidszorg die beschikbaar is voor iedereen;
- aandacht en middelen voor kunst en cultuur; en
- aandacht voor de leefomgeving.

Er werd met andere woorden een beschaving opgebouwd, met aanwezigheid van solidariteit. In alle opzichten was het streven gericht op het humaniseren van de verhoudingen en omstandigheden om zo ook een humane samenleving te krijgen.

Ik beschouw beschaving als het verwezenlijken van algemeen gedragen waarden en deugden. De opbouw van deze beschaving is inmiddels schokkend tot stilstand gekomen. Als ik het hele slagveld van de afgelopen twintig jaar overzie, dan stel ik twee dingen vast:
Eén; we zijn twee keer zo rijk geworden als toen,
en twee; toch zijn we zoveel armer geworden.

Het college zegt een ‘ambitieus programma ruimte voor actie te hebben - ik citeer de Perspectiefnota – dat de mensen weer ‘vertrouwen’ moet geven door goede dienstverlening en correcte bejegening. Echter, het tegendeel is het geval. Het vertrouwen in de overheid, het vertrouwen in de politiek, in de sociale zekerheid, in onze collectieve voorzieningen, eigenlijk in heel veel wat na WO II is opgebouwd aan beschaving sijpelt weg.

In plaats van dat mensen vertrouwen in de overheid krijgen, worden zij onzeker in hun bestaan, angstig, en - zoals ik al eerder hier heb gezegd - daarom bereikt u uw doel niet. Het college zegt dat er ruimte is voor actie, maar mensen worden niet uitgenodigd om ‘mee te doen’. Mensen trekken zich juist terug.

Het is niet voor niks dat mensen massaal in actie zijn zoals in de afgelopen maand in Zwolle als gevolg van de privatisering van zorg, die ten koste gaat van honderden arbeidsplaatsen en de zorgvragers. Het zijn deze mensen in verzet die anderen weer vertrouwen geven, weer hoop op iets dat beter is dan het beleid dat ons nu gepresenteerd wordt.

Het door dit college gevoerde beleid is niet voor allen in Overijssel,
Want, er worden miljoenen geïnvesteerd in meer asfalt terwijl er systematisch is bezuinigd op openbaar vervoer. Waarom moet het anderhalf uur duren als iemand van Raalte naar Wijhe wil reizen met het openbaar vervoer? Dit college is bereid miljoenen extra te investeren in een nog bredere tunnel in Nijverdal, miljoenen investeren in een nieuwe luchthaven maar is niet bereid een experiment te starten met gratis OV buiten de spitstijd voor ouderen.

Het door dit college gevoerde beleid is niet voor allen in Overijssel,
Want het college heeft meer dan tien miljoen bezuinigd op verschillende maatschappelijke organisaties, waaronder Patiënten Consumenten Platforms. Dat terwijl provincie miljoenen overhoudt op de begroting en terwijl er door de komst van de WMO de zorgvragers en ouderen verder worden overgelaten aan de goedwil van de gemeenten, private ondernemers en de particulieren indicatieorganen.

Het door dit college gevoerde beleid is niet voor allen in Overijssel,
Want er wordt bezuinigd op de huursubsidie, de huren worden geliberaliseerd (en dus hoger), maar de ongelimiteerde sponsoring van mega-villa’s van miljonairs gaat ondertussen gewoon door. Duizenden betaalbare woningen worden gesloopt om plaats te maken voor vaak peperdure appartementen. Onze voorstellen om gemengd te bouwen met zo’n 30% sociale woningbouw voor gewone mensen heeft geen steun gekregen.

Velen vragen zich af : ‘Waarom? Waarom doet dit college wat ze doet? Is het de calvinistische inslag, is het de bekrompenheid, hebben die jongens en meisjes misschien verkeerde vrienden?’ Mensen willen weten: ‘Waarom?’

Dames en heren, eigenlijk ligt het antwoord voor de hand. Dit college is een neoliberaal college, net zoals de regering in Den Haag! De VVD zit niet alleen aan de financiële knoppen, de VVD bepaalt ook daar al vanaf 1994 de politieke koers van de regering. Een koers geïnspireerd op wat we in de VS onder Reagan en in Engeland onder Thatcher hebben gezien. Lang hebben veel mensen die koers het voordeel van de twijfel gegeven, maar - nu de resultaten steeds zichtbaarder worden - is dat snel aan het veranderen.

Deze aanpak is gebaseerd op een mensbeeld dat door de meerderheid van de mensen niet wordt gedeeld.

Ik wens vanaf deze plek het college van GS welgemeend beterschap. Maar wat ik hén toewens, wens ik ook de bewoners in Overijssel toe. Nederland verdient beter, daarom moeten we om te beginnen, Overijssel beter maken. De medicijnen van dit college werken averechts. Ze zijn geprobeerd en ze deugen niet, ze maken de samenleving alleen maar zieker, zowel economisch, sociaal, als moreel gezien. In zo’n geval zou het college de feiten onder ogen moeten zien wanneer zij de weg naar de toekomst bepaalt.