Overijssel

De SP-fractie stelt schriftelijke vragen aan het College van Gedeputeerde Staten van Overijssel over het nut en noodzaak van het opvullen van zoutcavernes met afval. Aanleiding hiervoor zijn de plannen van Akzo om voor het stabiliseren van de zoutcavernes nieuwe technieken te gebruiken waaronder het gebruik van giftig afval.

Fractievoorzitter William van den Heuvel: "Ik maak me grote zorgen over de plannen van Akzo om de zoutcavernes in Twente te gaan stabiliseren met giftig afval. Het gebruik van giftige stoffen leidt tot nodeloze risico's. Het financiële belang van Akzo dreigt het hier te winnen van de belangen van de bewoners en de toekomstige generaties. Graag horen wij hier de mening van het college over.”

De schriftelijke vragen luiden als volgt:

Nut en noodzaak opvullen van 23 potentieel instabiele cavernes met afval.

Met het huidige gebruik van kalk-gips slurrie duurt het volgens de MER gemiddeld 5 à 10  jaar om een caverne te stabiliseren, volgens persoonlijke communicatie met Akzo-ingenieurs 2 à 3 jaar.

Vraag 1. Hoe snel kunnen cavernes gemiddeld worden gevuld met de kalk-gips slurrie die vrijkomt bij de zoutwinning?

Het hele plan voor stabilisatie met bodem-vreemd materiaal is gebaseerd op de verwachting dat meerdere cavernes tegelijk kunnen gaan instorten. In 1991 heeft het instorten van een instabiele zoutcaverne tot een sinkhole geleid.

Vraag 2. Bij hoeveel zoutcavernes die kunnen leiden tot een sinkhole of aanzienlijke bodemdaling is er sindsdien daadwerkelijk instabiliteit geconstateerd?

Nadat is vastgesteld dat een zoutcaverne begint in te storten is er 15 à 20 jaar tijd om de caverne te stabiliseren. Afhankelijk van de beschikbare hoeveelheid kalk-gips slurrie moeten er meer dan 2 tot 5 cavernes gelijktijdig beginnen in te storten om de beschikbare capaciteit te boven te gaan.

Vraag 3. Hoe groot is de kans dat meerdere cavernes tegelijk beginnen in te storten?
In de MER wordt gesteld dat er gedurende de zoutwinning door de Akzo onvoldoende kalk-gips slurrie zal vrijkomen om de 23 cavernes op te vullen.

Vraag 4. Waar is deze inschatting op gebaseerd en hoeveel van de cavernes kunnen wel met kalk-gips worden gevuld?

Vraag 5. Als de meest onstabiele cavernes met voorrang worden gevuld, hoe instabiel zijn de resterende dan nog en is het acceptabel om deze op termijn in te laten storten?

Gebruik giftig afval

Er bestaat een kleine kans dat bij gebruik van dioxinen en zware metalen houdend afval voor het vullen van de cavernes deze stoffen zich op termijn gaan verspreiden. Omdat het een nieuwe techniek betreft die nog nergens op deze manier is toegepast zijn de risicoanalyses die aangeven dat deze kans zeer klein is met onzekerheden omgeven.

Vraag 6. Zou het om ieder risico uit te sluiten niet de voorkeur verdienen om de eis te stellen dat alleen ongevaarlijk afval mag worden gebruikt voor het vullen van de cavernes?
Volgens schattingen leidt het gebruik van giftig afval tot een opbrengst van gemiddeld 20 miljoen euro per caverne, een veelvoud van de kosten van het vullen van een caverne.

Vraag 7. Klopt het dat de keuze voor het gebruik van giftige afvalstoffen in plaats van ongevaarlijke afvalstoffen wordt ingegeven door bedrijfseconomische afwegingen?

Vraag 8. Zijn deze grote bedrijfsbelangen niet een reden om de risicobeoordeling door een volledig onafhankelijke partij uit te laten voeren?

Duur pilotfase

Akzo is volgens de MER van plan om direct na de afloop van de 7 jaar durende pilot ook de andere 20 meest instabiele cavernes op te gaan vullen. Het volledig uitharden van de vulstof, eventuele restmigratie, en drukverhoging na afsluiting van de caverne, zijn echter langdurige processen waarbij al snel aan meerdere decennia moet worden gedacht.

Vraag 9. Zou het niet verstandiger zijn om de duur van de eerste fase tot minimaal twintig jaar te verlengen alvorens de andere cavernes op te gaan vullen?

Contra-expertise

In het verleden is gebleken dat onderzoeken door belanghebbenden tot bevooroordeelde uitkomsten kunnen leiden, bijvoorbeeld bij het onderzoek naar de aardbevingsrisico's in Groningen. Hierbij heeft ook het Staatstoezicht op de Mijnen een discutabele rol gespeeld. De Commissie MER is wel kritisch en onafhankelijk maar heeft geen specifieke expertise op het vlak van cavernes en gevaarlijk afval van verbrandingsinstallaties.

Vraag 10. Zou het niet beter zijn om niet alleen af te gaan op de resultaten van de onderzoeken die in opdracht van de belanghebbenden is verricht, en dus onafhankelijk onderzoek te laten verrichten of op zijn minst het advies van volledig onafhankelijke deskundigen in te winnen? Op 27 oktober 2015 wil de UT een studiedag organiseren met onafhankelijke wetenschappers over het opvullen van instabiele zoutcavernes.
Vraag 11. Is het college bereid mee te werken aan een kennisuitwisseling met onafhankelijke caverne-deskundigen, georganiseerd door de UT op 27 oktober 2015?