Overijssel

“Overijssel werkt!”, het collegeprogramma van dit college, is nu 2 jaar onderweg. Een mooi moment om al het werk van dit college en de nieuwe bestuursstijl die beloofd werd eens te bezien en duidelijk te maken wat er volgens de SP moet veranderen.

De coalitiepartijen hebben daarom een tussenbalans opgesteld waarin ze zelf de balans op maken. Op woensdag 19 juli 2017 werd deze tussenbalans, samen met de Perspectiefnota 2017 besproken in Provinciale Staten. De SP heeft op een paar belangrijke punten een heel ander perspectief dan de coalitiepartijen CDA, D66, VVD en ChristenUnie. Daarom hebben we een aantal voorstellen gedaan voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt, het beperken van de inhuur van externen en het volgen van het SER-advies als het gaat om detailhandel. Helaas zijn deze niet aangenomen.

Lees hieronder de bijdrage die we bij de behandeling van de tussenbalans en perspectiefnota hebben gedaan. 

“Overijssel werkt!”, het collegeprogramma van dit college, is nu 2 jaar onderweg. Een mooi moment om al het werk van dit college en de nieuwe bestuursstijl die beloofd werd eens te bezien en duidelijk te maken wat er volgens de SP moet veranderen.

Wanneer wij de perspectiefnota lezen, van een college, dat enkel: “Dat wat wettelijk gedaan moet worden”, als ambitie lijkt te hebben, lezen wij veel lovende woorden en uitbundigheid over de behaalde resultaten. Er is weinig ruimte voor reflectie, kritiek of overweging.

Bestuursstijl
Het college zegt te streven naar een open bestuursstijl, maar dat dit nog niet helemaal geland is in de organisatie. Volgens ons moet de open bestuursstijl ook nog landen bij het college zelf. Zo hebben sommige gedeputeerden van hun communicatietraining blijkbaar geleerd dat je bij een lastige vraag moet doen alsof er een heel andere vraag werd gesteld. We hebben hier in het vragenuur weer een mooi voorbeeld van gezien. Als we vervolgens klagen over het feit dat onze vragen niet worden beantwoord krijgen we de dooddoener: “U gaat over de vragen, de gedeputeerde over de antwoorden.” Het college zou veel frustratie bij ons wegnemen als ze in het vervolg gewoon antwoord geeft op de vragen zoals ze door ons gesteld zijn. Kan het college dit toezeggen?

Ook naar inwoners en gemeenten stelt de provincie zich vaak formeel en afstandelijk op. Als hierover geklaagd wordt, dan reageert deze provincie verkrampt en defensief. We hebben dit een paar maanden terug nog kunnen zien bij de reactie van de provincie op de ingebrachte zienswijzen. De SP betreurt deze houding. Het zou beter zijn om lering te trekken uit dergelijke klachten zodat het de volgende keer beter gaat. Is het college bereid om haar opstelling te wijzigen?

Economie
Nu het economisch beter gaat en de werkloosheid daalt moeten we ons wat de SP betreft vooral richten op het terugdringen van de groeiende tweedeling op de arbeidsmarkt. Het Rijk, het UWV en de gemeenten verenigd in de arbeidsmarktregio’s hebben hierin de belangrijkste verantwoordelijkheid, maar ook de provincie kan hieraan bijdragen, bijvoorbeeld door te investeren in een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt.

Het is jammer dat de regeling voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt niet goed loopt en het beschikbare geld op de plank blijft liggen. Van de beschikbare € 1.4 miljoen is tot 15 mei slechts €34.000 besteed. Aan deze regeling liggen een aantal moties van de Staten ten grondslag waar nu in de praktijk weinig van terecht dreigt te komen.

De SP wil dat er wordt ingezet op een maximale samenwerking met de drie arbeidsmarktregio’s in Overijssel. Deze verschillen sterk van elkaar en daarom werken blauwdrukken vanuit het provinciehuis niet. Met de centrumgemeenten van de arbeidsmarktregio’s moet worden besproken hoe de middelen van de provincie kunnen worden ingezet als aanvulling op de regionale inzet. De SP wil daarom met een motie vragen om het beleid anders uit te gaan voeren, namelijk met die arbeidsmarktregio’s.

Wonen
De provincie heeft met de steun van de SP afspraken gemaakt met de gemeenten over de woonprogrammering. Met deze afspraken willen we een herhaling van de overprogrammering in het verleden voorkomen. Door de sterke opleving van de woningmarkt (sommigen spreken al van een beginnende huizenbubbel) zien we nu dat er veel meer vraag naar bouwkavels is dan er beschikbaar is vanuit de gemaakte afspraken. Vooral starters op de woningmarkt dreigen hierdoor in de knel te komen. Ook kunnen plannen voor transformatie van leegstaande gebouwen tot woningen hierdoor niet doorgaan. Vanuit gemeenten, corporaties, projectontwikkelaars en bouwondernemers bereiken ons klachten dat de provincie zich rigide opstelt waardoor dergelijke knelpunten niet kunnen worden opgelost. De SP zou graag zien dat hier verandering in komt en wil daarom van het college van GS weten of het mogelijkheden ziet om knelpunten op te lossen door de gemaakte afspraken flexibeler te hanteren? Welke opties ziet ze hiervoor?

Retail
Terwijl de provincie nu na jaren van overprogrammering een strakke regie voert voor de bedrijventerreinen en de woningbouw laat ze de regie voor de grootschalige retail bij de gemeenten liggen. Hierbij gaat ze in tegen de uitdrukkelijke adviezen van de deskundigen van de SER en van de ondernemers in de retail. Op basis van hun ervaringen waarschuwen zij dat het huidige beleid de leegstand in de binnensteden niet gaat oplossen. Wij kunnen dan ook niet begrijpen waarom dit college ervoor kiest om nog een jaar te wachten, tenzij dit jaar nodig is om Enschede in de gelegenheid te stellen om een filiaal van Hornbach te realiseren.

Maar ook dat kunnen we niet plaatsen: wij citeren van Hijum uit de voorpagina van TC Tubantia van 6 oktober jl:
“Volgens gedeputeerde van Hijum zal de provincie er alles aan doen om te voorkomen dat er nu nog nieuwe winkelmeters bijkomen. Hij noemt het voorbeeld van de bouwmarkten in Twente: Enschede krijgt een Hornbach, Hengelo heeft een Bauhaus en Almelo is nog bezig met een Hornbach. Citaat: “Dat hebben de betrokken gemeenten onderling niet goed afgestemd. Er wordt in totaal bijna 50.000 vierkante meter winkelruimte bijgebouwd, maar ze zitten zo op een kluitje dat ze allemaal dezelfde klant bedienen. Die bouwmarkten leveren bovendien wel banen op, maar ze maken ook kleine winkels kapot, wat leidt tot banenverlies en leegstand. Dat moeten we in de toekomst voorkomen”.
Einde citaat. Wij zijn het helemaal met de gedeputeerde eens! En ik neem aan dat hij zelf ook nog steeds achter zijn woorden staat?

Omdat wij net als hij voortvarend willen zijn met de aanpak van de leegstand zullen wij onze motie over het overnemen van het dringende SER-advies die we vorige statenvergadering hebben aangehouden, opnieuw in stemming brengen. Het lijkt ons niet meer dan logisch dat GS – gelet op de woorden van de gedeputeerde – deze motie omarmt.

Financiën
De SP ondersteunt van harte het voorstel om aandelen in collectieve, publieke bedrijven van gemeenten te kopen. Gemeenten met een tekort in de Algemene Reserve kunnen hiermee hun balans versterken, andere gemeenten kunnen hierdoor extra investeringen doen. Voor de provincie leidt dit bovendien tot een beter rendement dan wanneer het geld bij de schatkist moet worden geparkeerd. Ook vinden wij het prima dat het versnipperde aandelenbezit van de gemeenten nu wordt geconcentreerd. We vragen ons wel af waarom Overijssel niet overweegt om aandelen Cogas te kopen. Het werkgebied van dit bedrijf ligt immers grotendeels in Overijssel en een noodlijdende gemeente als Almelo heeft veel aandelen in Cogas. We willen van het college graag weten hoe ze dit ziet.

Inhuur
De SP beschouwt de doorgeschoten flexibilisering als één van de grootste problemen op de arbeidsmarkt. Wij vinden dat de overheid een voorbeeldfunctie heeft in de terugdringing van de flexibilisering. Helaas geeft Overijssel hierin het slechte voorbeeld. We hebben onlangs in de krant kunnen lezen dat we ruim 30 % van het personeelsbudget besteden aan externe inhuur, terwijl er voor de rijksoverheid een norm van maximaal 10 % geldt. Wij willen daarom dat de externe inhuur zoveel mogelijk beperkt wordt, waarbij wij begrijpen dat deze inhuur in sommige gevallen nodig is, bijvoorbeeld bij grote projecten en bij ziekte. Hiervoor dienen we een motie in die oproept om de inhuur van externen te beperken.

Energie
Net als de meeste partijen in de Staten is de SP overtuigd van de noodzaak om te stoppen met het gebruik van fossiele energie. De grote nadruk die dit college legt op de inzet van biomassa vinden wij echter de verkeerde weg. De grootschalige inzet van biomassa heeft grote schadelijke effecten en zet geen ontwikkelingen in gang die op de lange termijn bijdragen aan het doel van 100 % duurzame energie. Wij bepleiten dat de provincie zich gaat richten op echte duurzame energie.

Landbouw
De SP maakt zich grote zorgen over de verdere intensivering en schaalvergroting van de veehouderij in Overijssel. Nu er in Brabant grenzen aan de veehouderij worden gesteld om de leefbaarheid op het platteland te herstellen zal de druk op Overijssel nog groter worden. Met betrekking tot water en specifiek drinkwater, maken wij ons ernstige zorgen over de toekomst van ons drinkwater, temeer ook omdat de drinkwatermaatschappijen hebben aangegeven dat deze door de intensieve landbouw meer en meer vervuilt raakt. Wij zijn het dan ook volstrekt oneens met de keuze van dit college om ruim baan te geven aan de komst van de megastallen. Voor de leefbaarheid op het platteland, de natuur en een sterke toeristische sector zullen er ook in Overijssel grenzen aan de groei van de intensieve veehouderij moeten worden gesteld.

Verkeer
Voor wat betreft mobiliteit houden we er een andere visie op na dan deze coalitie heeft. Een fijnmaziger en hoogwaardiger openbaar vervoer kan de filedruk meer verminderen dan het simpelweg aanleggen van steeds meer asfalt. De keuze voor het zo groots aanpakken van kruispunt Bos bij Raalte was dan ook niet de onze, onze keuze zou zijn geweest een evenwichtiger aanpak waarbij er ook meer geld kon gaan naar maatregelen voor de verkeersveiligheid op plekken als Mariënheem en Haarle.

Oordeel over de Perspectiefnota 2017
Met de concrete voorstellen die in de P-nota vermeld worden, hebben wij geen problemen, maar omdat we op een aantal belangrijke onderdelen als de energietransitie, de veehouderij en het openbaar vervoer met het college sterk van mening verschillen, kunnen wij niet met de Perspectief-nota instemmen.